İşten Çıkış Kodları: Detaylı Rehber

İşten Çıkış Kodları: Detaylı Rehber

İşten çıkış kodları, çalışanların işten ayrılma nedenlerini belirlemek ve bu nedenleri resmi kayıtlara geçirmek için kullanılan kodlardır. Bu kodlar, işverenlerin ve çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile olan işlemlerinde büyük önem taşır. Doğru işten çıkış kodunun kullanılması, işçi ve işveren açısından hukuki ve mali sonuçlar doğurabilir.

İşten Çıkış Kodlarının Önemi

İşten çıkış kodları, hem işverenler hem de çalışanlar için birçok nedenle önemlidir:

1. İşsizlik Maaşı: İşten çıkış nedeni, çalışanın işsizlik maaşı alıp alamayacağını belirler. Yanlış kod kullanımı, işsizlik maaşı hakkını etkileyebilir.

2. Hukuki Durum: İşten çıkış nedeni, olası işçi-işveren davalarında önemli bir kanıt niteliğindedir.

3. SGK Bildirimleri: SGK’ya yapılan bildirimlerde doğru kodların kullanılması, sosyal güvenlik haklarının doğru şekilde uygulanmasını sağlar.

İşten Çıkış Kodları ve Anlamları

İşten çıkış kodlarının her biri, işten ayrılma nedenini açıkça belirtir. İşte en sık kullanılan işten çıkış kodları ve açıklamaları:

1. 01 - Deneme Süreli İş Sözleşmesinin İşverence Feshi:

   • Çalışanın deneme süresi içinde işveren tarafından işten çıkarılması.

2. 03 - Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi (İstifa):

   • Çalışanın kendi isteğiyle, ihbar süresine uyarak işten ayrılması.

3. 04 - Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Sebep Bildirilmeden Feshi:

   • İşverenin, geçerli bir neden göstermeksizin iş akdini sona erdirmesi.

4. 05 - Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Sona Ermesi:

   • Belirli süreli iş sözleşmesinin süresinin dolmasıyla iş akdinin sona ermesi.

5. 16 - Sözleşme Sona Ermeden Sigortalının Aynı İşverene Ait Diğer İşyerine Nakli:

   • Çalışanın, aynı işverene ait başka bir işyerine nakledilmesi.

6. 18 - İşveren Tarafından İşçinin İşten Çıkarılması:

   • İşverenin, çalışanın iş akdini sona erdirmesi.

7. 24 - İşçi Tarafından İş Kanunu’nun 24. Maddesine Göre Fesih (İşçinin Haklı Nedenle Feshi):

   • İşçinin, İş Kanunu’nun 24. maddesinde belirtilen haklı sebeplerle iş akdini sona erdirmesi.

8. 25 - İşveren Tarafından İş Kanunu’nun 25. Maddesine Göre Fesih (İşverenin Haklı Nedenle Feshi):

   • İşverenin, İş Kanunu’nun 25. maddesinde belirtilen haklı sebeplerle iş akdini sona erdirmesi.

9. 27 - İşyerinin Kapatılması:

   • İşyerinin faaliyetlerine son vermesi nedeniyle iş akdinin sona ermesi.

10. 29 - İşçinin İş Kanunu’nun 29. Maddesine Göre Toplu İşçi Çıkartma:

    • İşverenin ekonomik, teknolojik, yapısal veya benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarma durumu.

11. 31 - Vefat:

    • Çalışanın vefatı nedeniyle iş akdinin sona ermesi.

12. 34 - Emeklilik (Yaşlılık) veya Malulen Emeklilik:

    • Çalışanın emekli olması veya malulen emekli olması durumunda iş akdinin sona ermesi.

Yargıtay Kararları ve Uygulama Örnekleri

İşten çıkış kodları ile ilgili çeşitli Yargıtay kararları bulunmaktadır. Bu kararlar, işverenin işten çıkarma süreçlerinde yasal prosedürlere uyup uymadığını ve işten çıkış kodlarının doğru kullanılıp kullanılmadığını değerlendirmektedir. Örneğin:

• Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 11.04.2016 tarihli bir kararında, işverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı durumlarda feshin geçersizliğine karar vermiş ve işçiye boşta geçen süre ücreti ile işe başlatmama tazminatı ödenmesine hükmetmiştir​​.

• Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, 18.11.2015 tarihli bir kararında, işçinin haklı nedenlerle iş akdini feshetmesi durumunda, işverenin haksız fesih tazminatı ödemesi gerektiğine karar vermiştir​​.

İşten Çıkış Kodlarının Doğru Kullanımı

İşten çıkış kodlarının doğru kullanımı, işverenlerin dikkat etmesi gereken önemli bir husustur. Yanlış kod kullanımı, işçilerin hak kaybına uğramasına veya işverenlerin hukuki sorunlarla karşılaşmasına neden olabilir. İşten çıkış kodları kullanılırken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Doğru Kodun Seçilmesi: İşten çıkış nedenine uygun kodun seçilmesi gereklidir.

• Bildirim Süreleri: İşten çıkış bildirimlerinin yasal süreler içinde yapılması önemlidir.

• Dokümantasyon: İşten çıkış nedenine ilişkin belgelerin ve yazışmaların düzgün bir şekilde saklanması gereklidir.

İşten Çıkış Kodları ve İşsizlik Maaşı

İşten çıkış kodları, işsizlik maaşı hakkını doğrudan etkiler. İşsizlik maaşı almak isteyen bir çalışanın işten çıkış kodunun, işsizlik maaşı alma şartlarını taşıyan bir kod olması gereklidir. Örneğin, "04 - Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Sebep Bildirilmeden Feshi" kodu ile işten ayrılan bir çalışan işsizlik maaşı almaya hak kazanabilirken, "03 - Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi (İstifa)" kodu ile ayrılan bir çalışan bu haktan yararlanamaz.

Sonuç

İşten çıkış kodları, işçi ve işveren ilişkilerinde kritik bir role sahiptir. Doğru kodların kullanılması, tarafların hak ve yükümlülüklerinin doğru şekilde belirlenmesi için önemlidir. İşten çıkış kodları hakkında daha fazla bilgi ve hukuki destek için Güneş Hukuk ile iletişime geçebilirsiniz.