Kira Artış Oranı Yasal Sınırı Değerlendirmesi

Kira Artış Oranı Yasal Sınırı Değerlendirmesi

Kira artışı, enflasyon ve ekonomik dalgalanmalar nedeniyle Türkiye gündeminde önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye’de bulunan 23 milyon hanenin yaklaşık 6 milyonu kiracı olarak yaşamaktadır. Son 15 yılda kira ödeyen hane oranı %18’den %26’ya yükselmiştir. Bu artış, kira artış oranlarının ve yasal sınırlarının belirlenmesi konusunda kapsamlı bir değerlendirme yapılmasını gerekli kılmaktadır.

Yasal Düzenlemeler

Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 344, kira artış oranlarını düzenler. TBK’nın kira bedelinin belirlenmesine ilişkin hükmü, ülkemizdeki yüksek enflasyon oranlarından kiracıları korumak amacıyla çeşitli değişikliklere uğramıştır. 01.07.2012’den bu yana, kira bedelinin yabancı para ile belirlenmesi belirli istisnalar dışında yasaklanmış ve yeni kira dönemlerinde, kiraya verenin en fazla Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) artış oranı kadar ve geçici bir süre için %25’i aşmayacak şekilde kira bedelini artırabileceği kabul edilmiştir.

Kira Artış Oranlarının Belirlenmesi

Kira artışı, yenilenen kira sözleşmelerinde uygulanan kira bedelinin belirli aralıklarla artırılmasıdır. TBK m. 344’e göre, kira artış oranı, bir önceki yılın TÜFE artış oranını geçmemelidir. Bu kural, kiracıların ekonomik koşullardan olumsuz etkilenmemesi için konulmuştur.

Kiracı Aleyhine Düzenleme Yasağı

Konut ve çatılı işyeri kira sözleşmelerinde kiracının ekonomik bakımdan zayıf konumda olduğu düşünülerek, kiracı aleyhine düzenleme yasağı getirilmiştir. TBK m. 346 hükmüne göre, kiracıya, kira bedeli ve yan giderler dışında başka bir ödeme yükümlülüğü getirilemez. Bu yasağın amacı, kiracıların ekonomik olarak korunmasını sağlamaktır.

Kira Tespit Davaları

Tarafların kira artışı konusunda anlaşamaması durumunda, mahkemeye başvurarak kira bedelinin tespiti davası açılması gerekmektedir. Kira tespit davasında hâkim, yeni kira bedelini TÜFE artış oranını aşmamak kaydıyla belirler. Beş yıldan uzun süreli kira sözleşmelerinde veya beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli hâkim tarafından; TÜFE artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde bulundurularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir.

Kira Artışı Nedir?

Kira artışı, yenilenen kira sözleşmelerinde uygulanan kira bedelinin belirli aralıklarla artırılmasıdır. TBK m. 344’e göre, kira artış oranı, bir önceki yılın TÜFE artış oranını geçmemelidir. Bu kural, kiracıların ekonomik koşullardan olumsuz etkilenmemesi için konulmuştur.

Ev Sahibi Kirayı Arttırabilir Mi?

Ev sahipleri, kira sözleşmesinin yenilenmesi durumunda kira bedelini artırabilir. Ancak bu artış, TBK m. 344’e göre belirlenen sınırları aşamaz. Yeni kira döneminde uygulanacak kira bedeli, bir önceki yılın TÜFE artış oranını geçmemek kaydıyla artırılabilir. Kiracı aleyhine getirilen düzenlemeler geçersizdir ve kira sözleşmesinde bu hususlar belirtilmiş olsa bile geçerliliği yoktur.

Kanunen Kira Artışı Nasıl Yapılır?

Kanunen kira artışı, önceki kira dönemi uygulanan kira bedeli üzerinden yasal kira artış oranında artırım yapılması suretiyle belirlenir. Tarafların yeni kira bedeli üzerinde uzlaşmış olması gerekmektedir. Yasal kira artış oranından daha yüksek bir artırım kiracı tarafından kabul edilmek zorunda değildir. Yasal kira artış oranına riayet eden bir kiracının, kira sözleşmesinden kaynaklanan diğer yükümlülüklerini de ihlal etmiyor olması halinde taşınmazdan tahliyesi mümkün değildir.

Kiracı Aleyhine Düzenlemelerin Geçersizliği

TBK m. 343 hükmünde, kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine değişiklik yapılamayacağı belirtilmiştir. Bu hüküm, kiracıların ekonomik olarak korunmasını sağlamak amacıyla konulmuştur. Kiracı aleyhine getirilen hükümlerin kiracı tarafından kabul edilmiş olması, bu hükmü geçerli kılmamaktadır.

Yasal Kira Artış Oranı Nedir?

Konut ve çatılı işyeri kirası sözleşmelerinde belirli süreli kiralamalar için uzayan yeni kira döneminde geçerli olacak kira bedelinin belirlenmesi TBK m. 344 hükmü ile düzenlenmiştir. Yeni kira döneminde geçerli olacak kira bedeli, bir önceki kira dönemi uygulanan kira bedeli üzerinden kira artış oranı kadar artırılarak hesaplanır. Kira artışı hesaplama TBK m. 344 hükmü ile üç fıkrada incelenmektedir:

*Taraflar arasında anlaşma bulunması halinde yasal kira artış oranı

*Taraflar arasında anlaşma bulunmaması halinde yasal kira artış oranı

*5 yıldan uzun süreli veya 5 yılın sonunda uzayan kira sözleşmelerinde yasal artış oranı

Kiracının Ne Yapması Gerekir?

Kira Artışına İtiraz: Kiracılar, kira artış oranının yasal sınırları aşması durumunda itiraz edebilirler. Bu durumda, kira artışının yasal sınırlara uygun hale getirilmesi talep edilebilir.

Kira Tespit Davası Açma: Kiracı ve kiraya veren arasında anlaşmazlık olması durumunda, kiracı kira tespit davası açabilir. Mahkeme, TÜFE artış oranını aşmamak kaydıyla yeni kira bedelini belirleyecektir.

Yazılı Bildirimde Bulunma: Kira sözleşmesinin yenilenmesi durumunda, kira artışının yasal sınırlar içinde olduğunu belgelemek için kiraya verene yazılı bildirimde bulunulması faydalı olabilir.

Kira Sözleşmesini İnceleme: Kiracılar, kira sözleşmesinde belirtilen hükümlerin yasal düzenlemelere uygun olup olmadığını dikkatlice incelemelidir. Aksi halde, haksız yere yüksek kira artışı talep edilebilir.

Kiraya Verenin Ne Yapması Gerekir?

Yasal Sınırlara Uygun Artış: Kiraya verenler, kira artışlarını TBK m. 344’e uygun şekilde, TÜFE artış oranını geçmeyecek şekilde yapmalıdır.

Kira Sözleşmesini Yenileme: Kiraya verenler, kira sözleşmesini yenilerken kira artış oranını belirlemek için kiracı ile anlaşmaya varmalıdır. Anlaşmazlık durumunda mahkeme kararıyla belirleme yoluna gidilebilir.

Yazılı Anlaşma Yapma: Kiraya verenler, kiracılarla kira artış oranı konusunda yazılı anlaşma yapmalıdır. Bu, ileride doğabilecek anlaşmazlıkları önlemek için önemlidir.

Mahkemeye Başvurma: Kiracı ile kira artış oranı konusunda anlaşma sağlanamaması durumunda, kiraya verenler kira tespit davası açarak mahkemeden kira bedelinin belirlenmesini talep edebilir.

Kira artış oranlarının yasal sınırları, hem kiracının hem de kiraya verenin haklarını koruyacak şekilde düzenlenmiştir. Yüksek enflasyon dönemlerinde kira artış oranlarının belirlenmesi, tarafların ekonomik dengesini korumak adına önemlidir. Kiracılar ve kiraya verenler arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde yasal düzenlemeler ve mahkeme kararları belirleyici rol oynamaktadır. Bu makale, kira artış oranlarının yasal sınırları hakkında bilgi sunarak, hem kiracıların hem de kiraya verenlerin haklarını korumayı amaçlamaktadır. Detaylı bilgi ve hukuki destek için Güneş Hukuk ile iletişime geçebilirsiniz.